Ultrazvuk je neinvazivna dijagnostička metoda koja pruža informacije o stanju tkiva. To je bezbolna dijagnostička procedura. Izvodi se pomoću utrazvučne sonde koja šalje visokofrekventne ultrazvučne talase koji se odbijaju iz tkiva nazad do sonde. Računar obrađuje pristigle podatke iz sonde i prikazuje ih na ekranu u obliku UZV slike u realnom vremenu. UZV pregled ne koristi jonizujuće zračenje te je bezbjedan za djecu i trudnice.
Zašto se radi ultrazvuk dojke?
Ultrazvuk dojke se koristi kao prva dijagnostička procedura u ranom otkrivanju (skriningu) raka dojke. To je dijagnostička procedura koja uz pomoć ultrazvučnih talasa daje podatke o građi (strukturi) dojke. Ultrazvučnim pregledom možemo :
- Utvrditi građu promjena u tkivu dojke
Uz pomoć ultrazvuka se mogu dijagnostikovati promjene otkrivene tokom samopregleda ili uočene na mamografiji ili magnetnoj rezonanci dojke. Ultrazvuk može pomoći da se utvrdi da li je abnormalnost čvrsta (solidna), puna tekućine (cistična) ili cistična i čvrsta u isto vrijeme.
- Pratiti komplikacije sa implantima
Kod žena koje su ugradile implante iz estetskih razloga ili kao nakon mastektomije, može doći do određenih komplikacija koje se mogu otkriti ultrazvučnom dijagnostikom.
- UZV kao dodatni skrining raka dojke
Mamografija predstavlja “zlatni standard” u ranom otkrivanju raka dojke prije pojave prvih simptoma, što nam omogućava pravovremeni početak liječenja a samim tim i veću mogućnost potpunog izlječenja. Međutim, u oko 10-15% slučajeva, karcinom dojke se mamografski ne prikazuje. Naročito je veliki problem ukoliko se radi o gustim dojkama koje imaju puno žlijezda i vlaknastog tkiva, a manje masnog tkiva. U takvim dojkama karcinomi se teško mogu vidjeti na mamografiji, te se kao dopunska a ujedino i komplementarna(nadopunjujuća) metoda preporučuje ultrazvučna dijagnostika.
- Biopsija dojke uz pomoć ultrazvuka
Kada otkrijmo abnormalnost unutar strukture dojke, radiolog može preporučiti ultrazvučno vođenu biopsiju (CORE). Budući da ultrazvuk daje slike u realnom vremenu, doktori ga često koriste za vođenje biopsijskih procedura.
Kome se preporučuje ultrazvučni pregled dojki?
UZV pregled ne koristi jonizujuće zračenje te je bezbjedan za djecu i trudnice!
Preventivni ultrazvučni pregled dojki preporučuje se svim ženama starijim od 30 godina. Do 40. godine savetuju se periodični ultrazvučni pregledi dojki (jednom godišnje ), a nakon 40. godine uvodi se i mamografski pregledi koji se najčešće dopunjuje ili kombinuje sa ultrazvučnim pregledom.
Ultrazvuk dojke može se ponuditi kao skrining metoda za žene koje:
- su pod visokim rizikom od raka dojke a nisu u mogućnosti da se podvrgnu MRI pregledu
- su trudne ili nema potrebe da se izlažu rentgenskim zracima tj. mamografskom pregledu,
- imaju povećanu gustinu dojki pa se mamografski pregled dopunjuje ultrazvučnom dijagnostikom.
Priprema – kada je najbolje raditi pregled?
Ultrazvuk dojke se radi jednom godišnje, a po potrebi i više puta. Kao i kod mamografija, preporuka je da se prije pregleda povede računa o ličnoj higijeni i da se na pregled dođe u široj odjeći. Za pregled je potrebno osloboditi regiju od interesa (osloboditi dojke i skinuti se do struka).
Ultrazvučni pregled dojki se može raditi bilo kada, ali je najbolje obaviti u periodu između sedmog i desetog dana od prvog dana menstrualnog ciklusa kada je hormonska aktivnost dojke najmanja i dojka nije bolno osjetljiva.
Proces ultrazvučnog pregleda dojke
Pritisak sonde u toku pregleda je blag i često ne uzrokuje nelagodu. Međutim, ako je područje osjetljivo može se osjetiti pritisak ili manji bol od sonde. Nakon arhiviranja slika, radiolog piše tekstualni nalaz, informiše pacijenticu o eventualnoj patologiji te ukoliko je potrebno predlaže dalje dijagnostičke procedure. Ultrazvuk dojke obično traje oko 15-30 minuta.
Ukoliko Vas pored ultrazvuka dojke interesuje i mamografija možete kliknuti na stranicu 3d mamografija sa tomosintezom da pročitate više detalja, a ukoliko Vam je preporučen biopsija više o tome možete saznati na stranici Biopsija dojki.
Često postavljena pitanja
1. Kada je potrebno obaviti prvi ultrazvučni pregled dojki?
Preporučuje se samopregled dojke nakon dvadesete godine života i potrebno ga je obavljati jednom mjesečno.Samopregled dojki treba raditi u prvoj polovini ciklusa, a idealno bi bilo u periodu od 5. do 15. dana (računati od prvog dana menstruacije).
Prvi ultrazvučni pregled dojke je najbolje obaviti od 25. do 30. godine života kod žena s prosječnim i povišenim rizikom za karcinom dojke. Do četrdesete godine života, ukoliko su prethodni ultrazvučni nalazi uredni dovoljan je ultrazvučni pregled jednom godišnje.
Nakon četrdesete godine uvodi se mamografija, koja se radi svake 2 godine, a ultrazvuk jednom godišnje, uz redovan samopregled jednom mjesečno .
Ultrazvuk se može raditi i češće od jednom godišnje, ako žena sama primijeti promjene na dojci (napipa kvržicu, primijeti iscjedak pritiskom na bradavice, primijeti bolnost jedne ili obje dojke) ili ako je to preporuka doktora.
2. Postoji li određeni rizik i opasnost od ultrazvučnog pregleda ?
Ultrazvuk je obično bezbolna dijagnostička metoda (jedina nelagoda može nastati ukoliko je područje koje se pregleda bolno ili osjetljivo pa se prilikom dodira sonde sa tijelom može osjetiti blaža bol). Nema jonizujućeg zračenja i bezbjedna je za pregled djece i trudnica i može se ponavljati koliko god je potrebno. Daje trenutnu sliku, što je pogodno za izvođenje biopsija.
3. Kako se radi samopregled dojki?
- Pogledajte izgled vaših dojki na ogledalu sa rukama podignutim iznad glave
- Pogledajte izgled vaših dojki na ogledalu sa rukama na bokovima
- Pogledajte bradavicu i da li imate iscjedak iz nje
- Prepipajte dojke kružnim pokretima ruke (kao što je prikazano na slici) u stojećem položaju pa sve to ponovite i dok ležite na leđima (najlakše je dok su vlažne prilikom tuširanja)